Tweede Zomernieuwsbrief 2014

In de eerste zomernieuwsbrief heeft u kunnen lezen dat we op kraamvisite bij Maarten en Gerdien zouden gaan. Dit is niet doorgegaan omdat ze s’middags 3 uur Albanese les hadden. Na die tijd zou het voor ons te laat worden omdat wij ook weer andere afspraken hadden staan. We hebben nog genoeg andere dingen op ons programma staan dus heel erg is het niet, maar we zijn natuurlijk wel nieuwsgierig naar Gideon.
We gaan nog even langs Vina omdat we toch in Tirana zijn en we nog een gesprek met een van de zusters van moeder Theresa over de gezondheid van Vina moeten hebben. De non vertelt dat het nog steeds niet goed gaat en dat alles wat ze eet er weer uitspuugt. Ze is minder angstig maar slaapt nog steeds slecht. We drinken wat met Vina, maar ze is erg depressief en erg opstandig. We blijven niet te lang bij haar. We krijgen toch geen antwoord op onze vragen, en ik weet ook niet meer wat ik zeggen moet.

Morgen is het zaterdag. Ik probeer zoveel mogelijk de zaterdag en zondag vrij te zijn. Voor de zondag lukt dat altijd maar de zaterdag kan wel eens een probleem zijn. Maar voor morgen hebben we een uitje naar Krujë staan. Krujë is een kleine stad met ruim 19.000 inwoners en ligt ongeveer 35 km van Tirana tegen een bergrug. De citadel van de stad is voor de Albanese een nationaal heiligdom; hier ontstond het eerste verzet tegen de Ottomaanse overheersing. Krujë was de legerbasis van Gjergj Kastrioti, beter bekend als Skanderbeg - de Willem van Oranje van Albanië. Wie een bezoek aan Albanië brengt, komt niet om hem heen: Gjergj Kastrioti, ofwel Skanderbeg. Verschillende pleinen en straten zijn naar deze Albanese nationale held genoemd. Hij werd in 1405 geboren in een adellijke familie, en werd door de Sultan opgenomen in het Ottomaanse leger. Hij deserteerde echter in 1443 en wist in de stad Lezhë een liga te smeden van Albanese prinsen tegen de Turken. Krujë werd zijn uitvalsbasis. Van de 25 veldslagen wist hij er 24 te winnen, alleen in Berat verloor hij. Hij stierf in 1468 een natuurlijke dood. Tien jaar later werd Krujë veroverd.


We gaan al vroeg op pad, samen met Zamira en Nila een vriendin van mij en schoonzus van Zamira zijn we onderweg naar Krujë. Heerlijk een dagje cultuur snuiven.
We bezoeken het museum van Skanderbeg waar de Albanese geschiedenis ( en dan in het bijzonder het verzet tegen het Ottomaanse gezag) in al haar glorie wordt getoond. Verheerlijkt is misschien een betere term. Tussen 1450 en 1478 werd Krujë maar liefst vier keer door de Ottomanen belegerd. De stad wist de eerste drie aanvallen onder leiding van Skanderbeg succesvol af te slaan, maar moest na Skanderbegs dood in Sultan II uiteindelijk zijn meerdere erkennen. Het fort van Krujë ligt strategisgisch op een rotsplateau en viel dan ook perfect te verdedigen tegen de Turkse vijand. Onderzoek heeft uitgewezen dat de rots al sinds de vijfde eeuw bewoond en versterkt is. Leuk om zo een beetje meer te weten te komen over de geschiedenis van Albanië.

Naast het Skanderbeg museum is Krujë vermaard om zijn middeleeuwse bazaar met souvenirs. De houten winkeltjes zijn in de jaren zestig van de vorige eeuw opgeknapt en gerestaureerd, bedoeld om de bezoeker een authentiek beeld te geven van de Ottomaanse tijd.

Wie de drukte rond het museum en de bazaar wil ontvluchten, kan in een stille uithoek van de citadel een bijzonder godshuis vinden: de Dollma Teqe. Dit is geen traditionele moskee, maar een huis van samenkomst voor aanhangers van het Bektashisme. In de atheïstische tijd werd het met fresco’s gedecoreerde gebouw uit 1789 gebruikt als opslagplaats, maar nu is het weer een plek voor rust en comtemplatie. De teqe is vernoemd naar de familie Dollma, die het gebouw nog altijd beheert. We lopen terug over de moeilijk begaanbare straat van de bazaar naar de auto. We rijden nu nog en stuk hoger de bergen in. Daar is nog een heilige plaats, maar in een grot. Hier liggen ook wat belangrijke mensen begraven. Om bij de grot te komen moeten we langs een stenen trap naar beneden. We hebben een gigantisch mooi uitzicht over Krujë, maar ik voel me heel licht in mijn benen. Het is wel erg hoog. Als we de grot binnen gaan hangt er een bordje met schoenen uittrekken. Dus dat doen we. Er branden een heleboel kaarsen aangestoken door mensen die de grot komen bezichtigen. Heel bijzonder om op deze plek te zijn. Hier liggen ook een paar belangrijke mensen begraven, maar er kan niemand mij vertellen wie deze mensen waren. En nu moeten we dus weer het hele eind naar boven. Maar het was absoluut de moeite waard. Ik heb een pracht dag gehad vandaag, veel geleerd over de cultuur en geschiedenis van dit prachtige land.

Het is zondagmorgen en ben onderweg naar de kerk in Tirana. Heeft iemand van jullie het wel eens meegemaakt dat je voor een dichte kerkdeur staat. Mij is dat dus overkomen. Toen ik bij de kerk kwam was de deur dicht, en er was helemaal niemand. Geprobeerd met Alex de pastor te bellen maar die nam de telefoon niet op. Een voorbijganger wist te vertellen dat er vandaag geen kerk was omdat ze allemaal naar Durres waren. Ze hadden een doopdienst aan het strand en de dopelingen werden in de Adriatische zee gedoopt. Nou daar sta ik dan…wat nu. Het is 9.45, dan maar op de koffie bij Teuta en Alba. Na de koffie zijn we naar de begraafplaats geweest. De vader van dit gezin Pano is 5 jaar geleden gestorven na een lang ziekbed. Teuta gaat iedere zondag naar de begraafplaats om het graf te bezoeken. Het gemis in dit gezin van deze man is nog steeds groot, maar het is niet anders het leven gaat door Hoewel het erg moeilijk is voor dit gezin. Met Alba gaat het ook niet goed, zij heeft M.S. en loopt steeds slechter. Ik weet niet hoe lang zij nog de straatkinderen met mij kan doen. Ik hoop nog heel lang, maar ik denk het niet. Als ik na het eten naar huis ga spreek ik voor morgen af met haar. We willen naar de Roma zigeuners gaan maar weten niet precies waar ze op dit moment zitten, maar dat zien we morgen wel weer. Nu ga ik terug naar huis en een preek luisteren en verder genieten van de zondag.

Het duurde even maar we hebben het gevonden. De plek waar de Roma zigeuners verblijven.
De locatie ligt buiten Tirana en naast een legerbasis. Als we het terrein op rijden worden we gestopt door een bewaker en mogen we niet verder. Hij vraagt wat we komen doen. Ik zeg dat we de Roma’s willen bezoeken, maar de bewaker zegt dat we toestemming moeten hebben van Erion Velia de minister. Lekker is dat hoe kan ik ooit toestemming krijgen van een minister, dat kan ik dus wel vergeten. Hij heeft ze niet voor niets deze plek gegeven. Maar dan komen er een paar zigeunerkinderen aan gerend, ze hebben de auto herkend en al gauw staan er een heleboel mensen om de auto heen. De bewaker kan nu niet anders doen dan me door laten rijden. Maar zegt hij 10 minuten niet meer. Ik ben in ieder geval binnen. Ik bezoek wat gezinnen voer wat gesprekken. De een klaagt nog harder dan de ander. Ja, ze hebben onderdak maar daar is alles mee gezegd. Ze hebben geen voorzieningen zoals water en elektriciteit, en al helemaal geen eten. Ik ben bij een oude oma die op een matras ligt. Ze heeft incontinentie materiaal nodig en medicijnen. Ik vraag haar wat voor medicijnen ze nodig heeft. Onder haar kussen komt een leeg potje medicijnen met de naam van het medicijn. Ik zeg tegen haar dat ik mijn best zal doen voor de medicijnen. De incontinentie geen probleem dat hebben we nog in ons magazijn. Ik beloof zo snel mogelijk terug te komen. Als we het terrein weer verlaten komt de bewaker naar de auto toe en zegt, dat deze mensen alles krijgen wat ze nodig hebben en dat ze allemaal liegen. Ik vraag aan de bewaker waarom is dit potje medicijnen dan leeg…..waarop hij geen antwoord weet te geven. Ik hoop dat ik de volgende keer nog binnen mag komen.

Weer terug in Mushqeta krijg ik een berichtje van Rik en Machteld. Ze zijn in Tirana op kraambezoek bij Maarten en Gerdien in Tirana en of het mogelijk is dat we elkaar nog kunnen ontmoeten voordat ze weer terug naar Kosovo gaan. We spreken af voor dinsdagmorgen. Kunnen wij ook gelijk ook kraamvisite bij de familie Blom. Het is een gezellig weerzien met De familie Lubbers en fam. Blom. Natuurlijk zijn er beschuiten met muisjes en mogen we de kleine man even vasthouden. Hoewel ik Rik en Machteld in Nederland nog heb gesproken is het leuk om weer even bij te kletsen. Met Maarten en Gerdien hebben we het nog even over de kinderbijbelweek die de eerste week van augustus van start gaat. Voordat we weer richting Mushqeta gaan we met elkaar op de foto.
Onderweg nar huis worden we overvallen door noodweer. Het is angstig om naar huis te rijden. De ruitenwissers van de auto kunnen al die regen niet aan zodat ik weinig zicht heb op de weg. Grote brokken stenen en modder liggen op de weg en al gauw staat de weg vol water. Ik rij met een slakkengang van 35 en ben blij als ik na anderhalf uur veilig thuis ben.
Vanavond gaan we op visite bij Lona de schoonzus van Zamira. Lona is 9 maanden zwanger en krijgt morgen een keizersnee. Normaal gesproken gaat schoonmoeder mee naar het ziekenhuis, maar omdat die niet meer leeft moet Zamira als oudste zuster mee. Dit alles heeft te maken met traditie.

Het is woensdag 16 juli en ik ben vandaag 58 jaar geworden. Als alles goed gaat met de Keizersnee van Lona wordt er op mijn verjaardag een nieuwe wereldburger geboren.
We zijn om acht uur in het ziekenhuis. Om negen uur gaan ze beginnen met de keizersnee.
Wij mogen wachten in de hal voor de operatie deur, waar nog meer mensen staan te wachten op de geboorte van een kind. De hele gang staat vol met mensen. Het is niet voor te stellen hoe dat hier gaat. Ik zit op een ijzeren stang zonder zitplaats. Ik hoop dat het niet te lang gaat duren. Op een gegeven moment komen er een paar mannen en proberen de liftdeuren open te krijgen. Wat blijkt de lift is er halverwege mee gestopt. Ik zit er precies voor om het hele gedoe te aanschouwen. Als ze eindelijk na een half uur de liftdeuren open hebben geven ze een stoel aan de mensen in de lift zodat ze via de stoel uit de lift kunnen klimmen. Het is een grappig schouwspel maar het is om te huilen. Het enige mooie in dit ziekenhuis is de hal beneden en de marmeren trappen naar boven. Voor de rest is het om te huilen. Kapotte lampen, kapotte wc. In de paar uur dat ik hier zit heeft de lift al drie keer stuk gegaan en doet het inmiddels helemaal niet meer. Verpleegsters al kauwende op hele hoge hakken lopend door de gangen van het ziekenhuis, dat ik me afvraag of ik echt wel in een ziekenhuis ben. Het is inmiddels al 11 uur en er is nog steeds niets gebeurd, en als Arijani de man van Lona vraagt of zijn vrouw al op de operatie kamer ligt, krijgt hij amper antwoord. Mijn billen zijn intussen beurs van de stang waar ik op zit. Af en toe lopen we de gang op en neer in de hoop dat de tijd wat sneller gaat. Eindelijk 13.00 wordt er gezegd dat Lona naar de operatiekamer is gebracht. Een half uurtje later komt het bericht dat er een zoon is geboren. De verpleegkundige feliciteert de vader, en volgens de Albanese corruptie moet hij wat geld in haar zak doen. Nog een half uur later komt er een verpleegkundige de babykleertjes ophalen ook zij krijgt geld toegestopt. Wat een idioot gedoe. Als laatste komt de chirurg vertellen dat alles goed gaat met moeder en kind. De vader wil haar geld toestoppen, maar zij weet inmiddels dat ik uit Nederland kom en weigert het geld, maar zegt zodat ik het niet kan horen dat komt morgen wel. Het is vier uur als de vader eindelijk zijn vrouw en kind mag zien, en ook wij mogen eindelijk even om het hoekje kijken. Om half vier krijg ik een telefoontje van Herman. Hij is in Albanië dus kan over twee uur thuis zijn. We verlaten het ziekenhuis want ik wil in Mushqeta zijn en zorgen dat de koffie klaar staat als Herman thuis komt
Als we eindelijk weer thuis zijn is het te laat om mijn verjaardag met de kinderen te vieren dus dat gaan we morgen doen. Om half zes komt Herman de poort binnen rijden moe maar blij dat de reis goed is verlopen. En dan is er dan eindelijk koffie met verjaardagstaart. Toch nog een beetje jarig vandaag.

Donderdag en vrijdag bezoeken we nog wat gezinnen. We zijn in Zalli waar Enerjetta Qosja buiten zit met een groepje vrouwen. Allemaal zijn ze schoenen in elkaar aan het zetten. Voor het schamele bedrag van 10 lek ( 7 euro cent) voor een paar schoenen proberen de vrouwen en kinderen wat geld te verdienen om zo in hun eerste levensbehoefte te voorzien. Het hele gezin Qosja helpt mee met het in elkaar zetten van de schoenen. We praten wat met Enerjetta en haar moeder over de school resultaten van de kinderen. De moeder vertelt dat het goed gaat en Enerjetta zegt dat ze in september naar de middelbare school gaat. Ze heeft inmiddels een eigen plekje in het huis om te slapen, waar ze blij mee is. Maar als ik haar slaapkamer zie schrik ik. Alleen een matras op de grond met een paar vodden van lakens op een hoop. Om in deze omstandigheden op te groeien….Ik word er niet blij van. Het blijft in een hoop gezinnen pure armoede. Vooral de moeders hebben het zwaar, zij zijn er om het huishouden draaiende te houden, de kinderen op te voeden en als ze een stukje grond hebben ook nog om het land te bewerken. En dat iedere dag weer opnieuw, ik zou er ziek van worden. Diep respect heb ik voor deze vrouwen.
Ik heb een voldaan gevoel. Alle gezinnen van het KANS project zijn bezocht. De tasjes met schoolspullen staan klaar. We wachten alleen nog op de schoolresultaten met de cijfers van de kinderen. Wanneer die komen is nog niet bekend.

Het is zaterdagmorgen en we zijn bezig om het gastenverblijf klaar te maken zodat de groep van de Baptistengemeente uit Huizen erin kan. Maandag hopen zij voor tien dagen naar Albanië te komen en de lagere school van Mushqeta op te knappen. We zijn met de burgemeester in de school geweest om te kijken wat er allemaal gedaan moet worden. Ik kan jullie wel vertellen dat de groep zal schrikken, dit zal hun eerste kennismaking worden met Albanië. Ze zullen niet weten waar ze terecht zijn gekomen. Maar daarover meer in de volgende nieuwsbrief. Daar kunt u ook lezen hoe het Herman is vergaan tijdens zijn reis naar Albanië met de auto.

Groeten,

Anne-Lise